شیوه‌های متناقض‌نمایی در غزل‌های سنایی

نویسندگان

  • رضا ستاری دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران
چکیده مقاله:

    متناقض­نمایی یکی از برجسته­ترین روش­های تشخّص بخشیدن به زبان است که در ادب فارسی بیش­تر ریشه در آرای صوفیه و شطحیات آنان دارد. متناقض­نمایی در زبان فارسی برابر اصطلاح انگلیسی پارادوکس است. این عنصر بلاغی، اگرچه از نگاه نویسندگان کتب بلاغی کهن ما به دور مانده، اما نویسندگان و شاعران کلاسیک ما از دیرباز با آن آشنا بوده و در آثار خود از آن بهره­ی کافی برده­اند. متناقض­نمایی در واقع در روساخت کلام اتفاق می­افتد و  گاهی کلام را به ظاهر بی­معنا و پوچ می­سازد اما در ژرف­ساخت، معنا و یا دست­کم پیامی دارد. این جستار، با روش توصیفی تحلیلی با استفاده از ابزار کتابخانه­ای، در پی پاسخ­گویی به این پرسش است که کار برد و کارکرد این عنصر بلاغی در غزل سنایی چگونه است و شاعر با چه ترفندهایی آن را ایجاد می­کند؟ بررسی­ها حاکی از این است که شاعر به شکل گسترده­ای از متناقض­نمایی در غزل­های خود بهره گرفته و تمامی آن­ها، کارکرد هنری و زیبایی­شناسانه دارد و باعث آشنایی­زدایی می­شوند و شاعر با درهم­آمیختن عناصر ناساز در حوزه­های عقلی، علمی، باورها، عادت­ها، امور خلاف شریعت و امور سلبی و ایجابی، آن­ها را پدید می­آورد

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی و مقایسه رمزپردازی در غزلهای سنایی و عطار

در فصل اوّل این پژوهش، پس از بررسی معانی لغوی و اصطلاحی واژه ی رمز و معادل آن در زبان های اروپایی یعنی سمبل، نظریات اندیشمندان مختلف درباره ی تعریف رمز و تقسیم بندی رمزها مورد بررسی قرار گرفته است. سپس ماهیّت تصویر رمزی در تقابل با تصویر کلاسیک و رمانتیک ارزیابی شده، ویژگی های این نوع تصویر تشریح گردیده است. در نهایت، با اِعمالِ توسّعی در تعریف نظریه پردازان پیشین، تعریف زیر از رمز مبنای کار پژوهش ق...

15 صفحه اول

بوطیقای فضا در غزلهای روایی عطار

عطار از نخستین شاعرانی است که به‌صورت جدی در غزل روایت‌پردازی کرده است. طرح روایت در این دسته از غزلیّات تنها وجه یا قالب ادبی نیست، بلکه ساختاری معرفت‌شناختی دارد. عطار در طرح این روایت‌ها و پیشبرد فرآیند معناسازی در آن، به­نحو مؤثری از فضای دلالی حاکم بر اشعار بهره می‌برد. در این غزلیّات فضا عنصر پس‌زمینه‌ای ساده محسوب نمی‌شود؛ بلکه بر کل روایت سایه افکنده است. بررسی غزل‌روایت‌های عطار نشان می‌...

متن کامل

بررسی مطلع در غزلهای نظیره وار دوره بازگشت

در دوره بازگشت ادبی، شاعران به پیروی از شیوه شاعران سبک خراسانی و عراقی پرداختند و در این میان، غزلسرایان دوره بازگشت، پیروی از غزلهای سعدی و حافظ را مد نظر قرار دادند و غزلهای نظیره وار خویش را به وجود آوردند. در غزلهای مزبور «مطلع» از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ زیرا غالب شاعران دوره بازگشت با توجه به بیت اول غزلهای سعدی و حافظ که در عین حال تعیین کننده قافیه و ردیف و وزن غزل نظیره وار بود به...

متن کامل

امامت در آثار سنایی غزنوی

بحث «امامت» از مهمترین بحث‌های فرقه‌های کلامی به خصوص فرقة شیعة امامیه است. اهمیت فراوان این موضوع و نیز اشارات گستردة سنایی در این زمینه، موجبات تهیة نوشتة حاضر را فراهم کردند. برای این منظور در قسمت اول با استفاده از منابع کلامی به خصوص منابع شیعی به بررسی خیلی مختصر مباحثی مانند ضرورت امام، عصمت امام و ... و در قسمت دوم، که مهمترین قسمت این مقاله است، به اشارات مختلف و همه جانبة حکیم سنایی د...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 16  شماره 30

صفحات  245- 264

تاریخ انتشار 2018-07-25

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023